10888,96%0,29
42,44% 0,08
49,15% 0,05
5691,84% 1,01
9258,26% 0,03
Prof. Dr. Umut Mert Aksoy, kışa girerken günlerin kısalması ve güneş ışığının azalmasıyla artan yorgunluk, isteksizlik ve uyku halinin "Mevsimsel Duygudurum Bozukluğu"nun (kış depresyonu) habercisi olabileceğini belirtti. Bu durumun bir zayıflık olmadığını, tamamen vücudun biyolojik saatindeki değişimlerden kaynaklandığını vurguladı.
Prof. Dr. Aksoy, kış depresyonu ve uykusuzluk arasındaki ilişkinin bir kısır döngü olduğunu açıkladı: "Günlerin kısalması, biyolojik saatimizi doğrudan etkiliyor. Gözümüze gelen ışık miktarı azaldığında, 'uyku hormonu' melatonin daha uzun süre salgılanıyor ve beyin bu durumu 'gece devam ediyor' şeklinde yorumluyor." Bu değişim, kişinin sabahları uyanmakta güçlük çekmesine ve gün içinde kendini yarı uykuda hissetmesine neden oluyor.
Prof. Dr. Aksoy, kış aylarında en sık görülen şikayetleri şöyle özetledi: "En belirgin tablo, 'ne kadar uyusam da yetmiyor' hissidir. Uykunun süresi artsa bile kalitesi düşer; kişi sabah yorgun ve isteksiz uyanır. Bazı hastalarda ise tam tersi; uykuya dalamama, sık uyanma veya sabah çok erken uyanıp bir daha uyuyamama görülür." Bu duruma genellikle artan iştahın, özellikle de tatlı ve karbonhidrat isteğinin eşlik ettiğini ekledi.
Prof. Dr. Aksoy, kış depresyonundan korunmak için dört altın öneride bulundu: "Uyku hijyeni: Her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmak biyolojik saatin şaşırmasını engeller. Ekran kısıtlaması: Akşamları telefon ve bilgisayar ekranlarından yayılan mavi ışık, melatonin salgısını baskılayarak uyku saatini geciktirir. Beslenme: Sabah protein ağırlıklı (yumurta, peynir) bir kahvaltı uyanıklığı desteklerken, akşamları hafif öğünler tercih edilmelidir. Hareket: Sabah veya öğle saatlerinde yapılan hafif egzersizler enerji düzeyini yükseltir."
Mevsimsel depresyon için en etkili ilaç dışı tedavilerden birinin "Işık Terapisi" olduğunu belirten Prof. Dr. Aksoy, "Bu yöntemde kişi, her sabah 10.000 lux şiddetindeki özel bir ışık kaynağına 20-30 dakika maruz bırakılır. Bu güçlü ışık, gün ışığını taklit ederek beyni 'güne uyandırır', melatonin dengesini düzeltir ve serotonin sistemini canlandırır" dedi. Ayrıca, kış depresyonunun herkesi aynı etkilemediğini, bazı insanların biyolojik olarak daha duyarlı olduğunu ve genetik faktörlerin bu yatkınlıkta rol oynadığını vurguladı.
